Λόρδος Μπάιρον

Ο Λόρδος Βύρων, όπως είναι γνωστός στη χώρα μας ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, 6ος Βαρώνος Μπάιρον (George Gordon Byron, 6th Baron Byron), γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 1788 στο Λονδίνο και καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια.

Από μικρός αγαπούσε τη μελέτη, διάβασε πολλά βιβλία, σπούδασε σε ανώτερα αγγλικά κολέγια, έμαθε να μιλά τα ελληνικά και τα λατινικά και ταξίδευε πολύ. Σε ηλικία 21 χρόνων έγινε βουλευτής και πολλές φορές βρέθηκε αντίθετος με τους άλλους λόρδους, διότι έδειχνε ενδιαφέρον για τα ζητήματα της εργατικής τάξης.

Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση, ο Βύρων, που με το ποίημά του «Προφητεία του Δάντη» είχε καταδικάσει τα τυραννικά καθεστώτα και είχε εκφράσει τη συμπάθειά του για τους απελευθερωτικούς αγώνες των λαών, έδειξε αμέσως το ενδιαφέρον του. Το 1823 έγινε μέλος του «Φιλελληνικού Κομιτάτου», ενός συλλόγου από άγγλους φιλελευθέρους και φιλέλληνες, που είχαν σκοπό να ενισχύσουν τους Έλληνες επαναστάτες.

«Αποφάσισα να πάω στην Ελλάδα. Είναι το μοναδικό μέρος, όπου δοκίμασα πραγματική ευχαρίστηση. Αν είμαι ποιητής το χρωστώ στον αέρα της Ελλάδας» .

Στις 3 Αυγούστου 1823 έφθασε στο Αργοστόλι. Οι Έλληνες τότε ήταν διχασμένοι κι αυτό πίκραινε τον ευαίσθητο και φλογερό νέο. Περίμενε μάταια, μήπως πάψουν οι διχόνοιες. Έχοντας διορισθεί αντιπρόσωπος του «Φιλελληνικού Κομιτάτου», μοίρασε στους επαναστάτες τα εφόδια, που του έστειλαν από το Λονδίνο. Από δικά του χρήματα έστειλε στο Μαυροκορδάτο 4.000 λίρες για τη συντήρηση του στόλου.

Στις 5 Ιανουαρίου 1824 έφθασε στο Μεσολόγγι, όπου οι αγωνιζόμενοι Έλληνες τον υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό. Εκεί συνεργάσθηκε με άλλους ξένους εθελοντές και με δικά του έξοδα οργάνωσε τον στρατό και φρόντισε για την οχύρωση του Μεσολογγίου. Στις 25 Ιανουαρίου η κυβέρνηση τον αναγνώρισε αρχιστράτηγο. Οι κόποι του, όμως, για την οργάνωση του στρατού και για τη συμφιλίωση των οπλαρχηγών, καθώς και το κακό κλίμα, επιδείνωσαν την υγεία του.

Στις 9 Απριλίου, έπεσε στο κρεβάτι με δυνατό πυρετό. Παραμιλούσε διαρκώς, αλλά και τότε ακόμα παρακινούσε τους Έλληνες να συμφιλιωθούν, για να πετύχουν την απελευθέρωσή τους. Τα χαράματα της 19ης Απριλίου 1824, Δευτέρα του Πάσχα, άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσολόγγι, σε ηλικία 36 χρονών.

Ο θάνατός του άπλωσε βαρύ πένθος σ' όλους τους αγωνιζόμενους Έλληνες. Άνδρες και γυναίκες έκλαψαν σαν πραγματικό αδελφό και προστάτη τον Βύρωνα, που έγινε σύμβολο του πατριωτισμού και ανακηρύχθηκε εθνικός ήρωας. Μετά την κηδεία του στο Μεσολόγγι η σορός του μεταφέρθηκε στο Λονδίνο. Τις μέρες εκείνες ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε ένα μεγάλο ποίημα («Εις το θάνατο του Λορντ Μπάιρον»), που αρχίζει μ' αυτούς τους στίχους:

Λευθεριά, για λίγο πάψε

Νά χτυπάς με το σπαθί·

Τώρα σίμωσε καί κλάψε

Εις του Μπάιρον το κορμί·

Οι Έλληνες μετά την απελευθέρωση τίμησαν τον Βύρωνα και του έκαμαν άγαλμα, που υψώνεται στο Ζάππειο, στη γωνία που βλέπει προς την Ακρόπολη και παριστάνει τον φιλέλληνα κοντά σε μια γυναίκα -την Ελλάδα- που τον στεφανώνει. Το όνομα του Βύρωνα δόθηκε και στο συνοικισμό προσφύγων, που ιδρύθηκε στην Αθήνα, πάνω από το Παγκράτι και σήμερα αποτελεί τον Δήμο Βύρωνα.

Επιμέλεια: Γιάννης Αγκόρτζας, Αγγελική Δραβίλλα

"Το νιώθω πως θα πεθάνω. Δεν θρηνώ γι' αυτό. Για να τελειώσω την πολύμοχθη ύπαρξή μου ήρθα στην Ελλάδα. Τα αγαθά μου, τις ικανότητές μου, τ' αφιέρωσα σ΄αυτήν. Τώρα της δίνω και τη ζωή μου. Τι μπορούσα περισσότερο να κάμω; Επιθυμώ να λιώσουν εδώ τα κόκκαλά μου".

Λόρδος Μπάιρον

Σαντόρε Σανταρόζα

O Σαντόρε Ανίμπαλε ντε Ρόσι ντι Πομερόλο, κόμης της Σάντα Ρόζα (Santorre Annibale De Rossi di Pomerolo, Count of Santa Rosa) γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1783 στο Σαβιλιάνο του Πεδεμοντίου, που τότε ανήκε στο Βασίλειο της Σαρδηνίας. Ήταν γιος αξιωματικού του στρατού, που σκοτώθηκε στη Μάχη του Μοντοβί (21 Απριλίου), πολεμώντας τους Γάλλους του Ναπολέοντα. Η οικογένειά του μπορεί να είχε αποκτήσει τίτλους ευγενείας, αλλά δεν ήταν πλούσια.

Ο Σανταρόζα ακολούθησε από νωρίς στρατιωτική καριέρα και συμμετείχε σε πολλές μάχες κατά του Ναπολέοντα. Το 1808 διορίστηκε δήμαρχος της γενέτειράς του και το 1812 βοηθός επάρχου στη Λα Σπέτσια, όταν το Βασίλειο της Σαρδηνίας είχε προσαρτηθεί στη Γαλλία. Μετά την αποχώρηση των Γάλλων το 1814 και την αποκατάσταση της βασιλικής εξουσίας, ο Σανταρόζα συνέχισε να υπηρετεί και τη νέα κατάσταση.

H συντηρητική πολιτική του βασιλιά Βίκτωρος Εμμανουήλ Α' προκαλούσε τα φιλελεύθερα αισθήματα μιας δυναμικής μερίδας των υπηκόων του, που αγωνιζόταν για την ιταλική ενοποίηση. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο Σανταρόζα, που ίδρυσε μια μυστική επαναστατική εταιρεία με την ονομασία Concordia (Ομόνοια), με φαινομενικά μορφωτικό σκοπό.

Το 1821 υπήρξε ηγετική μορφή της επανάστασης του Πεδεμοντίου, που ανέτρεψε τον βασιλιά. Στη βραχύβια επαναστατική κυβέρνηση διετέλεσε υπουργός Στρατιωτικών, όμως μετά την καταστολή της, συνελήφθη. Κατόρθωσε να δραπετεύσει και μέσω Ελβετίας και Γαλλίας, κατέφυγε στο Λονδίνο. Εκεί, ήλθε σε επαφή με φιλελληνικούς κύκλους και πήρε την απόφαση να κατέλθει στην επαναστατημένη Ελλάδα για να αγωνιστεί στο πλευρό των κατοίκων της.

Στις 10 Δεκεμβρίου 1824, έφθασε στο Ναύπλιο αλλά μόλις τον Μάρτιο του 1825 έλαβε απάντηση από τις ελληνικές αρχές και κατετάγη ως εθελοντής στις επαναστατικές δυνάμεις με το όνομα Ντερόσι. Στις 24 Απριλίου, μπήκε με το στρατιωτικό σώμα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου στο πολιορκημένο από τον Ιμπραήμ κάστρο της Πύλου (Νεόκαστρο).

Με πρόταση του Αναγνωσταρά, τοποθετήθηκε στη Σφακτηρία για την ενίσχυση της φρουράς του νησιού. Έπεσε ηρωικά μαχόμενος, στις 26 Απριλίου 1825, στη μάχη εναντίον των αιγυπτιακών δυνάμεων του Ιμπραήμ.

Επιμέλεια: Βασίλης Θωμάς, Αντώνης Μαλάκης

«Αισθάνομαι αγάπη για την Ελλάδα. Είναι η πατρίδα του Σωκράτη. Ο ελληνικός λαός είναι γενναίος και καλός. Οι αιώνες σκλαβιάς δεν του έχουν καταστρέψει τον καλό χαρακτήρα. Πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι αδελφό έθνος».

Σαντόρε Σανταρόζα